Ngày 25 tháng 6 năm 2025, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật số 90/2025/QH15, luật quan trọng sửa đổi, bổ sung nhiều điều khoản của các luật hiện hành, bao gồm:
- Luật Đấu thầu,
- Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP),
- Luật Hải quan, các luật thuế,
- Luật Đầu tư,
- Luật Đầu tư công,
- Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.
Với hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2025, Luật số 90/2025/QH15 hứa hẹn sẽ tạo ra những chuyển biến mạnh mẽ trong quản lý nhà nước, đặc biệt là trong các lĩnh vực kinh tế trọng yếu như đấu thầu và đầu tư công, hướng tới sự minh bạch, hiệu quả và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ.
Điểm danh những nội dung mới về sửa đổi, bổ sung Luật đấu thầu số 22/2023:
(1) Trao quyền cho doanh nghiệp nhà nước được tự quyết định hoạt động mua sắm, đấu thầu
- Chủ đầu tư và các đơn vị sử dụng vốn không thuộc ngân sách nhà nước (như doanh nghiệp Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ) được phép tự quyết định lựa chọn nhà thầu, bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả và chịu trách nhiệm.
- Giúp rút ngắn thời gian triển khai dự án, đặc biệt là các gói thầu cần giải ngân nhanh.
(2) Tăng cường ưu đãi cho khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo
- Những dự án khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo được phép tự lựa chọn nhà thầu nếu dùng vốn ngân sách nhà nước hoặc vốn hỗ trợ chính thức.
- Mở rộng ưu đãi cho nhà thầu là đơn vị đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp công nghệ cao, tổ chức nghiên cứu.
(3) Giảm bớt thủ tục, linh hoạt hơn trong chỉ định và đấu thầu đặc biệt
- Mở rộng trường hợp được áp dụng hình thức chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đấu thầu hạn chế, đặt hàng… để bảo đảm tính linh hoạt trong tổ chức thực hiện.
- Cải thiện quy trình hủy thầu, mở rộng hơn các trường hợp hủy thầu nhằm tăng độ linh hoạt và sát thực tế.
(4) Nâng cao trách nhiệm giám sát minh bạch
- Bổ sung quy định mới để kiểm tra, giám sát toàn bộ hoạt động lập hồ sơ, lựa chọn, chấm thầu, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm thông qua hệ thống đấu thầu quốc gia.
- Nhà thầu, nhà đầu tư, tổ chức, cá nhân có quyền kiến nghị các bên liên quan nếu bị ảnh hưởng kết quả lựa chọn.
(5) Hiệu lực và mục tiêu
- Luật được thông qua ngày 25/6/2025, với sự ủng hộ lớn (432/434 đại biểu)
- Có hiệu lực từ 01/7/2025, hướng tới đơn giản thủ tục, thúc đẩy phân cấp, nâng cao hiệu quả đầu tư công và PPP.
Quy trình, thủ tục các bước lựa chọn nhà thầu đối với đấu thầu rộng rãi?
Căn cứ theo khoản 1 Điều 43 Luật Đấu thầu 2023 được sửa đổi bởi khoản 15 Điều 4 Luật sửa đổi Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu 2024, quy định về quy trình, thủ tục lựa chọn nhà thầu.
Điều 43. Quy trình, thủ tục lựa chọn nhà thầu
- Quy trình, thủ tục lựa chọn nhà thầu đối với đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế bao gồm các bước sau đây:
a) Chuẩn bị lựa chọn nhà thầu;
b) Tổ chức lựa chọn nhà thầu;
c) Đánh giá hồ sơ dự thầu;
d) Thương thảo hợp đồng đối với gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn.
Đối với gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp, cung cấp dịch vụ phi tư vấn áp dụng đấu thầu quốc tế, gói thầu hỗn hợp và gói thầu áp dụng đấu thầu hạn chế quy định tại khoản 1 Điều 22 của Luật này, trường hợp cần thiết, bên mời thầu có thể thương thảo hợp đồng với nhà thầu xếp hạng thứ nhất;
đ) Trình, thẩm định, phê duyệt, công khai kết quả lựa chọn nhà thầu và giải thích lý do nhà thầu không trúng thầu theo yêu cầu của nhà thầu (nếu có);
e) Hoàn thiện, ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng.
…….
Theo đó, quy trình, thủ tục lựa chọn nhà thầu đối với đấu thầu rộng rãi bao gồm các bước sau:
- Chuẩn bị lựa chọn nhà thầu;
- Tổ chức lựa chọn nhà thầu;
- Đánh giá hồ sơ dự thầu;
- Thương thảo hợp đồng đối với gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn.
Đối với gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp, cung cấp dịch vụ phi tư vấn áp dụng đấu thầu quốc tế, gói thầu hỗn hợp và gói thầu áp dụng đấu thầu hạn chế quy định tại khoản 1 Điều 22 Luật Đấu thầu 2023, trường hợp cần thiết, bên mời thầu có thể thương thảo hợp đồng với nhà thầu xếp hạng thứ nhất;
- Trình, thẩm định, phê duyệt, công khai kết quả lựa chọn nhà thầu và giải thích lý do nhà thầu không trúng thầu theo yêu cầu của nhà thầu (nếu có);
- Hoàn thiện, ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng.
Các hình thức lựa chọn nhà thầu được bổ sung và điều chỉnh:
- Bổ sung hình thức “Đặt hàng”: Đây là một điểm mới quan trọng, cho phép giao trực tiếp cho tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân thực hiện cung cấp hàng hóa, dịch vụ công ích, dịch vụ sự nghiệp công; hàng hóa, dịch vụ thuộc các lĩnh vực chiến lược; các dự án/nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trọng điểm, công nghiệp nền tảng, hạ tầng năng lượng/số, giao thông xanh, quốc phòng/an ninh, đào tạo nhân lực gắn với chuyển giao công nghệ; công nghệ số trọng điểm; sản phẩm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đặc biệt.
- Điều chỉnh Chỉ định thầu: Được thay đổi đơn giản hơn, không ấn định cụ thể các lĩnh vực.
- Điều chỉnh Chào hàng cạnh tranh: Hồ sơ mời thầu đối với chào hàng cạnh tranh không bắt buộc quy định tiêu chuẩn đánh giá về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu.
- Bổ sung hình thức “Chỉ định nhà đầu tư”: Đây là hình thức mới trong lựa chọn nhà đầu tư, áp dụng cho các dự án do nhà đầu tư đề xuất mà nhà đầu tư có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng công nghệ chiến lược; dự án cần tiếp tục lựa chọn nhà đầu tư đã triển khai hạ tầng số, nền tảng số nhằm bảo đảm tương thích, đồng bộ, kết nối về kỹ thuật; hoặc dự án cần đẩy nhanh tiến độ, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm lợi ích quốc gia do nhà đầu tư đề xuất.
- Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt: Phạm vi áp dụng được mở rộng, bao gồm các gói thầu có điều kiện đặc thù về quy trình, thủ tục, tiêu chí lựa chọn nhà thầu, điều kiện ký kết và thực hiện hợp đồng; đặc thù về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hoặc có yêu cầu bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại, biên giới lãnh thổ, lợi ích quốc gia, thực hiện nhiệm vụ chính trị của quốc gia mà không thể áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu thông thường khác.
